Tai chi
«Εσωτερική» πολεμική τέχνη
Με τις ρίζες του να χάνονται στα βάθη της Κίνας, το Tai Chi –η πλήρης ονομασία του
είναι Tai Chi Quan- είναι μια αρχαία πολεμική τέχνη, που στόχο
έχει την εξισορρόπηση του νου και του σώματος μέσω συγκεκριμένων κινήσεων του
σώματος και αναπνευστικών ασκήσεων. Ουσιαστικά, πρόκειται για «εσωτερική»
πολεμική τέχνη, αφού δουλεύει εσωτερικά την ενέργεια στο σώμα. Τι σημαίνει
αυτό; Αντίθετα με τα «εξωτερικά» στυλ πολεμικών τεχνών (π.χ. καράτε) στα οποία
εξωτερικεύει κανείς την ένταση με κραυγές και με έντονες κινήσεις του σώματος,
στο Tai Chi ο
ασκούμενος είναι ανέκφραστος και χαλαρός, σαν να κάνει μια άσκηση διαλογισμού.
Για την παραγωγή δύναμης, δηλαδή, δεν
είναι υπεύθυνο το μυϊκό σύστημα (που θεωρείται εξωτερικό), αλλά «εσωτερικά»
σημεία, όπως οι αρθρώσεις, οι σύνδεσμοι, η λεκάνη. Ο ασκούμενος βρίσκεται σε
φάση χαλάρωσης και ταυτόχρονα κίνησης. Έχει κλειστό το στόμα, χαλαρό το σαγόνι
και με ευθεία τη σπονδυλική στήλη εκτελεί τις πολεμικές και αρμονικές κινήσεις.
Αντιθέσεις σε αρμονία
Το Tai Chi Quan βασίζεται στην εναρμόνιση
και την αλληλοσυμπληρωματικότητα των αντιθέτων, αρχή που σύμφωνα με τους
Ταοϊστές, διέπει ολόκληρο το σύμπαν. Άλλωστε, για τους κινέζους το «Tai Chi» είναι ταυτόσημο με το
γνωστό μαυρόασπρο κυκλικό σύμβολο των αντιθέτων «yin yang». Όσο για το «Quan», σημαίνει «γροθιά»,
παραπέμποντας έτσι σε πολεμική τέχνη.
Το σύστημα Tai Chi Quan
Η ολοκληρωμένη εξάσκηση του Tai Chi Quan περιλαμβάνει πέντε
στοιχεία:
1. Φόρμες
Οι φόρμες είναι ένα σύνολο πολύ αργών κινήσεων, που
μοιάζουν με χορογραφία. Στόχος της κάθε φόρμας (η οποία αφορά το μη μαχητικό
κομμάτι του Tai Chi) είναι
να γυμνάσει και να εκπαιδεύσει το σώμα π.χ. στην απόκτηση καλής ισορροπίας και
εστιασμένου νου και στη χαλάρωση του νευρικού συστήματος. Ο ασκούμενος ξεκινάει
από μικρές απλοποιημένες φόρμες και όσο συνεχίζει να εξασκείται στο Tai Chi, προχωρά σε πιο μεγάλες
φόρμες (πιο δύσκολων τεχνικών και κινήσεων).
2. Σπρώξιμο χεριών
Πρόκειται για ασκήσεις που εκτελούνται σε ζευγάρια,
οι οποίες σχετίζονται με την εγρήγορση του ασκούμενου και την ικανότητά του να
καταλαβαίνει την πρόθεση του αντιπάλου μέσω της αφής.
3. Μαχητικές τεχνικές
Πρόκειται για το μαχητικό κομμάτι του Tai Chi, που στόχο έχει να
καταφέρει να συμμετέχει ο ασκούμενος σε μάχη σώμα με σώμα με τον αντίπαλο.
4. Όπλα
Αφού ο ασκούμενος έχει φτάσει σε ένα μέσο ή και
υψηλό επίπεδο, μπορεί να εκτελέσει φόρμες στις οποίες χρησιμοποιούνται όπλα. Τα
κυριότερα είναι ξίφος και η λόγχη.
5. Αναπνευστικές
ασκήσεις
Το λεγόμενο Chi Kung είναι μια σειρά ασκήσεων
που ενεργοποιούν την αναπνοή και τη συγκέντρωση του νου, οι οποίες εκτελούνται
παράλληλα με τα παραπάνω στοιχεία.
Τα στυλ
Το Tai Chi Chuan έχει διαφορετικά στυλ με
συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που το ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα. Τα πιο γνωστά
είναι τρία: το Yang (Γιανγκ),
το Chen (Τσεν)
και το Wu (Γου). Κάθε ένα από αυτά,
πήρε το όνομά του από το όνομα της οικογένειας που το εξασκούσε και το μετέδιδε
από γενιά σε γενιά, αφού η διδασκαλία της συγκεκριμένης τέχνης θεωρούνταν στην
Κίνα οικογενειακή υπόθεση. Σταδιακά, βέβαια, η τέχνη μεταδόθηκε σε ολόκληρο τον
κόσμο. Ο κάθε δάσκαλος Tai Chi ακολουθεί το στυλ που
έχει διδαχθεί, το οποίο έχει τις δικές του «φόρμες». Αρχικά, ο ασκούμενος
μαθαίνει να αναπνέει σωστά και να εκτελεί μερικές βασικές κινήσεις, ενώ
διδάσκεται και τη «φόρμα» (η οποία διαφέρει ανάλογα με το στυλ που έχει
επιλέξει). Με την πάροδο του χρόνου, το μυαλό και το σώμα χαλαρώνουν και
αρχίζει η κίνησή του να αποκτά ροή. Στόχος είναι να αποκτήσει κανείς απόλυτο
έλεγχο του σώματός του, εκτελώντας διαφορετικές τεχνικές που εναλλάσσονται
αρμονικά μεταξύ τους, ενώ παραμένει ανέκφραστος και ήρεμος.
Μου ταιριάζει;
Το Tai Chi απευθύνεται σε όλους,
ανεξαρτήτως ηλικίας και φυσικής κατάστασης. Αν και στην Κίνα ξεκινούν να
εξασκούνται στην τέχνη ακόμα και παιδιά 8 χρονών, στις χώρες της Δύσης λόγω της
διαφορετικής φιλοσοφίας, συνήθως ξεκινάει κανείς από την ηλικία των 18 ετών.
Ακριβώς επειδή το Tai Chi
περιλαμβάνει πλήθος διαφορετικών τεχνικών, μπορεί να προσαρμοστεί στις
προσωπικές ανάγκες και επιθυμίες του καθενός.
Τι προσφέρει;
Η
συστηματική εξάσκηση Tai Chi γυμνάζει
εσωτερικούς μύες σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος, όπως ο κορμός (από τη μέση
ως τους ώμους) ο οποίος παραμένει συνεχώς σταθερός, η κοιλιά, οι τετρακέφαλοι
των ποδιών (όταν «δουλεύει» κανείς σε χαμηλές στάσεις με τα πόδια λυγισμένα)
και οι γάμπες. Στόχος είναι να σφίξει και να χαλαρώσει ταυτόχρονα το σώμα.
Παράλληλα, μέσω της συγκεκριμένης τέχνης καταφέρνει κανείς να αυξήσει τη
εσωτερική ροή της ενέργειάς του και επομένως να χαλαρώσει, να βελτιώσει τη
διάθεσή του, να δυναμώσει τη μνήμη του και να μειώσει το στρες. Η σωστή αναπνοή
που επιτυγχάνεται μέσω της εξάσκησης του Tai Chi οξυγονώνει το σώμα,
φέρνοντας σε ισορροπία όλα τα ζωτικά όργανα, με αποτέλεσμα τη διατήρηση της
καλής υγείας του οργανισμού. Μάλιστα, ερευνητές από το Κορεάτικο Ινστιτούτο
Ανατολικής Ιατρικής και το Πανεπιστήμιο Exeter στη
Μεγάλη Βρετανία, κατέληξαν πρόσφατα στο συμπέρασμα ότι το Tai Chi συμβάλλει αδιαμφισβήτητα
στη γενικότερη καλή κατάσταση της υγείας, καθώς και στην ισορροπία, την αποφυγή
των πτώσεων και την ευλυγισία. «Φάρμακο» κατά του διαβήτη τύπου 2 φαίνεται
επίσης να θεωρούν τη συγκεκριμένη τέχνη αυστραλοί και ταϊβανέζοι επιστήμονες.
Οι δυο σχετικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν έδειξαν ότι λίγες ώρες εξάσκησης Tai Chi επί τρεις μήνες μείωσαν
τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα των διαβητικών.
Το παν
δεν είναι να έχουμε ένα τέλεια γυμνασμένο σώμα, αλλά να αναπνέουμε σωστά και να
μεταφέρουμε την αναπνοή μας σε όλο μας το σώμα σωστά. Έχουμε πολύ μεγάλη δύναμη
την οποία δεν έχουμε ανακαλύψει ακόμα και μέσα από τη «εσωτερική» άσκηση βρίσκει
χώρο να «εξωτερικευτεί».
